काम कमाराको जस्तो ख्वाइ खसमको जस्तो

इन्टरनेटको सुविधापछि सामाजिक संजालको विकाससंगै वानी व्यवहारमा पनि फरकपन देखिन थालेको छ । जतिसुकै कट्टर भएपनि यसको डिजीटल व्यवहारको चंगुलबाट अलग रहन गाह्रो छ ।

म पनि चाहाँदा नचाहाँदै यसको चंगुलमा फसे जस्तो लाग्छ । म फेसबुकमा मेरा दैनिकीहरु पोष्ट गर्ने गर्छु । मेरो एउटा सानो अध्ययन पनि हो कस्ता पोष्टहरुमा मान्छेहरु कस्ता कमेन्ट गर्छन भन्ने ।

करिब एक वर्षदेखि मैले पोष्ट गरेका सामाग्री हेरें धेरैजसो हामी बुढाबुढी घुमेका,संगै फोटो खिचेका, बारीमा काम गरेका फोटाहरुमा लाइक र कमेन्ट प्रसस्त आएका रहेछन ।

मैले सामाजिक, राजनितिक, आर्थिक पक्षमा पोष्ट गरेका सामाग्रीमा त्यति धेरै लाइक कमेन्टहरु रहेनछन । यसको अर्थ मान्छे विवादबाट टाढा रहने सोचले गर्दा यस्तो भएको हो कि भन्ने अड्कल काटें ।

म काममा अलि बढी समय दिन रुचाउँछु । यसमा मेरो बुवा आमाको देन छ । खासगरी बुवाको । हामी कृषिमा आधारित परिवार थियौं परिस्थितीले कृषिलाई विस्थापित गर्दै शहरिया जीवनमा आउन बाध्य भयौं । त

र पनि शहरी क्षेत्रमा हाम्रो वसोवास भए पनि मेरो बुवा आमाको सीप र क्षमता कृषि कार्यमा थियो । हामीसंग शहरमा बसोवास भएपछि कृषि कार्यको लागि चाहिने जति जमिन थिएन जसोतसो बुवा आमा भएकै जमिनबाट परिवारको दैनीकी चलाउन खेती गर्नुपर्छ भन्नुहुन्थ्यो ।

समाजमा खेती गर्ने मान्छे गरिब दुखी हो भन्ने खालको देखिन्थ्यो । बुवा आमाको जोडबलले खेतमा काम गर्न बाध्य त थियौं तर कुनै साथीले मैले गरेको काम नदेखोस भन्ने चिन्ता पनि रहिरन्थ्यो ।

सायद मेरो बुवालाइ हाम्रो यो मनोविज्ञान थाहा थियो कि क्या हो हामीलाइ ढाडस दिन बुवा भन्नुहुन्थ्यो हेर छोरा हो काम कमाराको जस्तो गर्नु ख्वाइ खसमको जस्तो खानु ।

कमारा र खसमको अर्थ थाहा थिएन । खासगरी कमारा भनेको राणाकालिन अवस्थाको दासहरु रहेछन खसम भनेको मालिक । जसले दासको जस्तो मेहनत गर्छ उसले मालिकको जस्तो खान पाउँछ भनेर हामीलाई बुवाले उत्साहित गर्नुहुँदोरहेछ ।

नभन्दै खेतमा धेरै काम गर्नु परेको दिन बुवा सात गाँउ घुमेर पनि खसिको मासु ल्याउनुहुन्थ्यो । त्यतिवेला अहिलेको जस्तो जताततै बजारको शहज अवस्था थिएन ।

मेरो सम्झना अनुसार बुवाले १२ रुपैंया प्रति किलो खसीको मासु ल्याउनु हुन्थ्यो ।परिस्थितीले हामीलाइ शहरी क्षेत्रमा नै जीवन गुजारा गर्न बाध्य वनायो । तर, बुवाले कहिले पनि कृषि कार्य भन्दा अलग सहज जीवन हुन्छ भन्ने मान्नु भएन जीवनको अन्तिम समयसम्म पनि कृषिमा विश्वास राखेरै जीवनको इहलिला समाप्त गर्नुभयो ।

यहाँ मैले यो कथा उजागर गर्नुको अर्थ भनेको के कृषि कार्यले हामीलाइ उँभोलाउन सक्दैन त ? यो प्रश्न जहिले पनि मेरो जीवनमा अनुत्तरित रहेको छ । अहिले पनि हाम्रो समाजका तमाम युवा हामीसंग भएको साधन स्रोतमा विश्वास नगरेर पराइ देश जाने गरेका छन ।

कुनै बेला खाद्यान्न निर्यात देश खाद्यान्न आयात गर्ने देशमा परिणत भएको छ । देशको राजनीतिले कृषिलाई माया गर्न सकेको छैन ।

यही परिबेशमा म मेरो सानो केसाबारीमा बुवा आमाको कथन सम्झिदै खनि खोस्री गर्छु र पुर्खाको भनाइ काम कमारो जस्तो काम गर्नु ख्वाइ खसमको जस्तो खानु भन्ने कथन सम्झिदै कार्य गर्ने गर्छु ।