सुर्मासरोवर जात्रा शुरु

दार्चुला । दार्चुला र बझाङ जिल्लाको सिमानामा स्थित प्रशिद्ध सुर्मा भवानीको जात्रा आइतबारबाट शुरु भएको छ । यो जात्रालाई सुर्मासरोव जात्रा तथा क्षत्ति जात्रा पनि भनिन्छ । यो दार्चुलाकाे सबैभन्दा ठुलो जात्रा मानिन्छ ।

अपिहिमाल गाउ“पालिका वडा नम्बर ३, घाजिर क्षत्ति हुदै बझाङ जिल्लाको सुर्मासरोवरसम्म गएर मनाइने सुर्माभवानीको जात्रा साउन शुक्ल एकादशीदेखि सातदिन सम्म चल्ने गरेको छ । सुर्माभवानी मन्दिरका पुजारी मोहनसिंह मन्यालका अनुसार सुर्मा जात्रा मनाउने चलन एघारौं शताब्दीदेखि शुरु भएको हो ।
सुर्मासरोवर समुद्री सतहबाट छ हजार पांच सय २३ मिटर उचाईमा रहेको छ । स्थानीयका अनुसार क्षत्तीगर्खा तथा घाजिर गर्खा समूदायका मानिसले साउन अँैसीं देखि एक छाक मात्र खाएर सुर्माभवानीको व्रत बस्ने गर्दछन् । त्यस्तै, सुर्मासरोवर तीर्थ जाने अन्यले पनि ब्रत बस्ने गर्दछन् । सुर्माभवानी जात्रा अवधिभर लसुन, प्याज, मसुरको दाल तथा मासु, रक्सी आदि तामसी भोजन बर्जित हुने स्थानीयले बताए ।
स्थानीय संस्कृतिका जानकार केशबसिह बोहराका अनुसार सुर्माभवानीको पुजाउपासना गर्न ब्रत बस्ने भक्तहरूलाई वीरे भनिन्छ । पहिलो चोटी ब्रत बसेकाहरूलाई बालोवीरे र एक पटक ब्रत गरिसकेकालाई बुढोवीरे भन्ने चलन छ । त्यस्तै, जात्रामा सहभागी भक्तजनहरूलाई उवादेशी, उनादेशी, जत्तोर र वाइदेशी वा तिर्थालु भनेर चार समुहमा विभाजन गरिएको हुन्छ ।

जात्रा अवधिभर क्षत्तिले परम्परागत मौलिक पहिरन, नृत्य, देउडा, बाजागाजा प्रस्तुत गर्दछन् । सुर्मासरोवरमा मार्कण्डेय गुफा, धर्मिगुफा, सुर्मा मन्दिर, ताल घोप्टे, नाग ढुंगा, हिउ नजम्ने ढुंगा आपद स्थल रहेका छन् ।
जात्राको पहिलो दिन राति सुर्माभवानीको मन्दिरमा देवीदेवताहरूको पूजाआजा गरि धामी काम्ने, देउधमेउलो गर्ने, भाडिखेल लगाउने र सुर्माभवानीको चैत गाउने चलन छ । त्यस्तै, भाडिखेल ढुस्को, जगरम गाउने, खेल्ने गरिन्छ भने विहान भोल्लाउलो गाउने गरिन्छ ।
बालोवीरे र बुढोवीरे सबैले सुर्मासरोवर जांदा वीरेलौरो बोक्नुपर्दछ । जात्रालाई व्यवस्थित गर्न मूला अथवा जात्राको मूलीको व्यवस्था गरिएको हुन्छ । उनले बोक्ने लौरो सबैभन्दा ठूलो साढे सात फिटको हुन्छ । यो लौरालाई लाकुरी लौरो अथवा वीरेलौरो भनिन्छ ।
जात्राका लागि अपिहिमाल गाउंपालिका वडा नम्बर २ र ३ का विद्यालयहरू भदौ एक गतेसम्मका लागि बन्द गरिएको खण्डेश्वरी मावि क्षेत्तीका शिक्षक मदनराज जोशीले बताए ।