१५ चैत्र २०८०, बिहीबार

छाडा पशुचौपाया व्यवस्थापनको कोरा गफ



धनगढीसहित हरेक स्थानीय तहमा निकै ठुलो समस्याका रुपमा रहदै आएको छाडा पशुचौपाया व्यवस्थापनको विषय जनप्रतिनिधिहरुको दोहोरो चरित्रका कारण झन् जटिल बन्दै गएको छ । छाडा पशुचौपायाको समस्या पशुपालकहरुको गलत र स्वार्र्थी व्यवहार तथा मानसिकताका कारण विकराल बन्दै गएको हो भन्नेमा रत्तीभर विमति छैन ।

गाइले दूध दिउन्जेल स्याहार गर्ने र थाकेपछि सडकमा छोड्ने नितान्त स्वार्थी मानसिकताका कारण छाडा पशुचौपायाको समस्या झन् बढ्दै गएकोमा पनि शंका छैन । अर्कोतिर, विगतमा छाडा पशुचौपाया व्यवस्थापनको विषयलाई जनप्रतिनिधिहरुलाई गाली गर्ने, आलोचना गर्ने साधन बनाइयो । कतिपय स्थानीय तहले गौशाला बनाएर छाडा पशुचौपायाको व्यवस्थापनको प्रयास अघि बढाए ।

तर, बिना कुनै ठोस योजना र क्षणीक समयका लागि जनताको आलोचना मत्थर पार्ने मनसायले बनाइएका गौशालाको व्यवस्थापन केही दिनमा फितलो हुनु स्वाभाविक थियो । धनगढी उपमहानगरपालिकाले देवरियामा बनाएको गौशालाको अवस्था पनि त्यही भयो ।

विगतमा उपमहानगरपालिकाको नेतृत्व पंक्तिलाई आलोचना गर्ने निहुमध्येको एक देवहरिया गौशाला बनाइयो । बिना कुनै ठोस योजना अघि बढाइएको छाडा पशुचौपाया व्यवस्थापनका क्रममा उचित आहार, पानी, चरनको अभावमा गाईगोरु बिरामी हुने, मर्ने गरेपछि आलोचना हुनु स्वाभाविक थियो ।

अहिले पुनः यस्तै अवस्था दोहारिएको छ । उपमहानगरपालिकाले व्यवस्थापन गरेको देवरिया गौशाला लथालिंग अवस्थामा पुगेको छ । चरिचरनको अभावमा दिनहु गाईगोरु मर्ने क्रम जारी छ । भुसा र चोकरको भरमा गाईगोरुको उचित सम्भार गर्न सकिदैन भन्ने जानकारी हुदाहुदै पनि चरिचरन तथा घासको प्रबन्ध गर्नेतर्फ उपमहानगरपालिकाले खासै ध्यान दिएको पाइदैन । समस्या दिनदिनै विकराल बन्दै गएको छ । मरेका गाईगोरुलाई नजिकैको सामुदायिक बनेको छेउमा फाल्ने गरिएको छ ।

गौशालामा थुनिएका गाइगोरुलाई चराउन जंगलको उचित र भरपर्दो व्यवस्था गरिएको छैन । वैकल्पिक व्यवस्थाबारे सोचिएको देखिदैन । वास्तवमा यतिवेला देवरिया गौशाला वेवारिस अवस्थामा पुर्याइएको छ । सडकमा अहिले पनि जहातही छाडा पशुचौपाया देखिन्छन् । जनगुनासो बढेपछि छाडा पशुचौपाया नियन्त्रणमा लिने गरिन्छ, तर एकदुई दिनपछि समस्या फेरि पुर्ववत अवस्थामा फर्किने गरेको छ ।

चुनावताका प्रत्येक उम्मेदवारले छाडा पशुचौपायाको उचित व्यवस्थापनको विषयलाई प्रमुखताका साथ उठाएका थिए । छाडा पशुचौपाया व्यवस्थापनका लागि एकसे एक प्रतिवद्धताहरु व्यक्त गरिएका थिए । तर, व्यवहारमा ती सबै प्रतिवद्धताहरु कोरा गफ र चुनावी नारामा सिमित बनेका छन् ।

छाडा पशुचौपाया व्यवस्थापनलाई रोजगारी र उत्पादनसंग जोड्नेगरी योजनावद्ध रुपमा काम गर्नु आवश्यक हुन्छ । थाकेपछि वा बुढो वा बिरामी भएपछि घरबाट गाइगोरु सडकमा छोड्ने पशुपालकलाई जिम्मेवार बनाउने गरी नीति नियम बनाउनु आवश्यक छ । पशुचौपायालाई बायोग्यास उत्पादनका साथै मल उत्पादनसंग जोड्नेतर्फ योजना बनाउनु जरुरी छ ।

गाईको संरक्षण र व्यवस्थापनका सफल योजना र उदाहरणलाई सिको गरेर साच्चै नै यसको दीर्घकालीन व्यवस्थापनका लागि काम गर्नु जरुरी छ । विगतमा अरुलाई खुइल्याउने नाराका रुपमा मात्रै छाडा पशुचौपाया व्यवस्थापनको गफ दिनेहरुले अब उपलब्धीमुलक ढंगले काम गर्नेतर्फ अग्रसर हुनु जरुरी भइसकेको छ ।

प्रतिक्रिया दिनुहोस्
विशेष समाचार