पुसको जाडोमा खुला आकाशमुनि बास
चौमाला (कैलाली) । गत साउनमा आएको पहिरोबाट घरबार गुमाएका चुरे गाउँपालिकाका विस्थापितहरु पुसको चिसो रात गौरीगंगा नगरपालिकाको जंगलमा विताईरहेका छन् ।
नाम मात्रका पालमा रात विताईरहेका पहिरो पीडितहरु भोक, शित, जाडोबीच विरामी पनि हुन थालेका छन् ।
“पुसको चिसो, खुला आकाशमुनिको बास” पहिरो पीडित संघर्ष समितिका संयोजक टीकाराम कार्कीले भने– अत्यधिक जाडोबीच अहिले चौमालाको शिविरमा रहेका पीडितहरुमा विरामीका लक्षण देखापर्न थालेका छन् ।
शिविरमा बास बसिरहेका पहिरो पीडित परिवारका बालबालिका र बृद्धबृद्धामा बढी विरामी भइरहेको उनले बताए ।
सो शिविरमा १८० परिवारका करिब नौ सय जना बसिरहेका छन् । संघर्ष समितिका संयोजक कार्कीले भने– बिरामीहरुले रकमको अभावमा उपचार समेत पाउन सकेका छैनन् ।
शिविरमा चर्पी र खानेपानीको अभाव
चुरे गाउपालिकाका पहिरो पीडितहरू गौरीगंगा नगरपालिकाको वडा नम्बर १ स्थित पशुपति सामुदायिक वनमा बस्दै आएका छन् । जंगलमा अस्थायी रुपमा रहेको शिविरमा सामान्य चर्पी र खानेपानीको अभाव रहेका छ ।
पहिरो पीडितहरु शुद्ध खानेपानी र सरसफाइको अभावका कारण विरामीको संख्या बृद्धि भइरहेको बताउछन् ।
चर्पीको अभावमा उनीहरुले जंगलमा दिसापिसाव गर्ने गरेका छन् । शिविरका हरिना बोहराले भनिन्– खानेपानीका लागि करिब आधा घन्टा टाढा जानु पर्ने बाध्यता छ । उनले महिनाबारी हुदा नुहाउन समेत कठिनाई हुनेगरेको बताइन् । “टाढाको खोलामा गएर नुहाउने गरेका छौं” हरिनाले भनिन् ।
पहिरो पीडितको माग– गाउँमै अस्थायी व्यवस्था गर
जंगलको शिविरमा बास बसिरहेका पहिरो पीडितहरु आफ्नै गाउँमा अस्थायी भए पनि व्यवस्था गरिदिन सरकारसंग आग्रह गरिरहेका छन् ।
शिविरका पहिरो पीडितहरु बनजंगलमा बसोबास गर्दा बन मुद्दा बेहोर्नु पर्ने, तथा स्कूल वा सडक किनारा अथवा सार्वजनिक स्थानमा बस्दा निकालिनु पर्ने बाध्यता रहेको बताउछन् ।
चौमालाको जंगलको शिविरका गणेश रोक्कामगरले भने– गत साउन १५ गते आएको पहिरोले चुरे गाउ“पालिकाको वडा नम्बर ४, ५ र ६ का थुप्रै घरपरिवार विस्थापि तभए । कैयौंका खेतबारी बगे । त्यसवेलादेखि अहिलेसम्म हामी कहिले सडक किनारामा बस्यौं, कहिले स्कूलमा त कहिले जंगलमा ।
उनले स्कुल खुलेपछि त्यहाबाट हट्नु परेको बताए । उनले सडक किनारामा बस्दा पनि बन मुद्दा लगाउने धम्की आएपछि आफूहरु गौरीगंगा नगरपालिकाको जंगलमा बस्न आएको बताए ।
उनी भन्छन्– यहाँ पनि सामुदायिक वन समितिले चर्पीको लागि खाल्डो समेत खन्न दिदैन । चाडै अन्यत्र जान दवाव दिइरहेका छन् ।
पहिरो पीडितहरुले आफूहरुले वडा कार्यालयहरू, गाउँपालिका, प्रदेश सरकारका विभिन्न निकायमा तत्काल अस्थायी बसोबास गर्न आग्रह गरेको बताए । पहिरो पीडित प्रेमबहादुर कार्कीले भने– तर, अहिलेसम्म कुनै पनि निकायबाट हाम्रो आग्रहबारे सुनुवाई भएको छैन ।
उनीहरुले आफूहरूलाई एक छाक टार्न पनि समस्या भइरहेको बताए । भन्छन्– केही दिन बाख्रा, कुखुरा बेचेर छाक टा¥यौं । अहिलेकाही कुनै संघसंस्थाले राहत दिन्छन् ।
खानलाउन समस्या भएपछि ५० जना युवाहरू रँजगारीका लागि भारत गएको उनले बताए ।
जंगलमा बास बसिरहेका पहिरो पीडितका बालबालिकाहरु अहिले स्कुल जानबाट पनि बञ्चित भएका छन् । केहीले आफ्नै गाउमा आफन्तहरुकहा छोराछोरी पठाएर पढाईरहेको हरिनाले बताइन् ।
पहिरोले घरबार बगाएपछि चुरे गाउपालिकाले उनीहरुलाई पाल वितरण गरेको थियो । हरिनाका अनुसार एउटा पालमा आठ नौ जना बसिरहेका छन् । चिसो बढ्दै गए पनि ओड्ने ओच्छाउने कपडाको अभाव छ । पालभित्र शित खस्ने भएका कारण चिसोमै रात विताउनु परिरहेको छ ।
हरिनाले आफ्नो थातथलो छुटेका कारण बालबालिका र गर्भवती महिलाले नियमित खोपसेवाबाट पनि बञ्चित हुनपरेको बताइन् ।
चुरे गाउ“पालिका अध्यक्ष धनबहादुर रोक्कामगरले पहिरो पीडितहरूको पुनस्र्थापनाका लागि प्रदेश तथा संघीय गृह र अर्थ मन्त्रालयमा अनुरोध पठाइएको बताए ।
अध्यक्ष पहिरोबाट विस्थापित भएकाहरुको पुनस्र्थापनाका लागि जग्गाको खोजी भइरहेको बताए ।
