धुमधामसंग अट्वारी पर्व मनाइयो

धनगढी । पश्चिम नेपालका थारू समुदायले आइतबार धुमधामसंग अट्वारी पर्व मनाएका छन् । श्रीकृष्ण जन्माष्टमी पछिको दोस्रो आइतबार अट्वारी पर्व मनाउने परम्परा रहेको छ ।
हिन्दू महिलाको महान धार्मिक चाड हरितालिका तीज पछिको शनिबार मध्यराति दर (भिन्सर्या) खाएर थारू समुदायको अट्वारी पर्व विधिवत रूपमा शुरुवात हुन्छ ।
अट्वारी पर्व मनाउनेबारे थारू समाजमा विभिन्न मत र विश्वास रहँदै आएका छन् । एक मतअनुसार द्वापर युगमा पाँच पाण्डवमध्येका माहिला भाई भीमले थारू समुदायमा एक जना छोरीलाई उनीमाथि भइरहेको अत्याचारबाट मुक्त गरेको स्मरणमा आइतबार दिउँसोसम्म भीमको नाममा ब्रत बस्ने र पूजाआजा गर्ने चलन रहेको छ ।
त्यस्तै, अर्कोथरी मतअनुसार भीमले थारू राजा दंगिशरणलाई युद्धमा सहयोग गरेका कारण उनको पूजाआजा, ब्रत गर्ने चलन रहिआएको छ ।
भीम नेपालको सुर्खेत जिल्लामा रहेको काक्रेबिहार घुम्न आएका वेला शत्रुबाट राजा दंगिशरणमाथि आक्रमण भएको थियो । त्यतिबेला रोटी पकाइरहेका भीमले काम छोडेर भोकभोकै राजा दंगिशरणलाई सहयोग गरेका थिए । भीमको सहयोगका कारण दंगिशरणले शत्रुमाथि विजय प्राप्त गरेकाले सोही दिनदेखि हरेक वर्ष भीमको पूजाआजा गर्ने चलन चलेको थारू समुदायको विश्वास छ ।
अट्वारी पर्वमा दाजुभाइहरूले दिदीबहिनीहरूको रक्षाको कामना गर्दै पानी समेत नपिएर आधा दिनसम्म निर्जल, निराहर ब्रत बस्ने गर्दछन् । आइतबार आधा दिनसम्म ब्रत बसेर दाजुभाइले दिउँसो पूजापाठ गरेर फलफूल र अन्डीको रोटी खाने गर्दछन् । परिवारका सदस्यहरूले खाना खानुपूर्व आफना् खानाबाट आधा भाग झिकेर अलग राख्ने गर्दछन् । त्यसरी छुट्याएको परिकार विवाहित छोरीचेलीलाई कोसेलीको रूपमा उपहार दिने चलन छ ।
अट्वारीको दोस्रो दिन बिहान खरिया, खुर्मा, फुलौरी, भात र माछा सहित सात प्रकारको परिकार तयार गरी ब्रतालुहरूले नुहाईधुवाई पूजापाठ गर्दछन् ।
पूजापाठपछि ब्रतालुले आफ्नो खानाको परिकारबाट आधा भाग दिदीबहिनाका लागि छुट्याएपछि भोजन गर्दछन् । सोमबार बिहानको भोजनलाई ‘फढार’ भनिन्छ । अघिल्लो दिन (आइतबार) र दोस्रो दिन (सोमबार) ब्रतालु दाजुभाइले आफ्नो खानाबाट छुट्याएको परिकार विवाहित छोरीचेलीलाई यसै दिन दिने चलन छ । विवाहित छोरीचेली दन दाइभाइहरूले आफ्नो भागबाट निकालेको खानाको परिकार विवाहित छोरीहरुलाई यसै दिन दिने चलन छ । यसरी छोरीचेलीलाई वर्षभरीको सम्झनास्वरूप पठाउने कोसेलीलाई ‘अग्रासन’ भनिन्छ ।
अट्वारीमा विवाहित छोरीचेलीहरू माइतीबाट आउने कोसेली (अग्रासन) को प्रतीक्षा गरेर बसेका हुन्छन् । माइतीबाट कोसेली आएपछि दाजुभाइ र दिदीबहिनीहरूबीच सुखदु:खका कुरा हुने गर्दछन् । यसले दाजुभाइ र दिदीबहिनीबीचको स्नेह तथा सम्बन्ध अझ प्रगाढ हुने विश्वास गरिन्छ ।
अट्वारी पर्व पश्चिम नेपालको कैलाली, कञ्चनपुर, बर्दिया, बाँके र दाङ जिल्लाका थारू समुदायले मनाउने गरेका छन् ।