बिपी र पुष्पलालको स्मृतिमा: विचार र संघर्षको दीप

नेपालको राजनीतिक इतिहासमा बिपी कोइराला र पुष्पलाल श्रेष्ठ दुई यस्ता व्यक्तित्व हुन्, जसको योगदान बिना मुलुकको समकालीन विकास कल्पना गर्न सकिँदैन। यिनीहरूको जन्म, जीवन र मृत्यु—तीनै पक्षले नेपाली समाजलाई विचार र संघर्षको मार्ग देखाउँदै आएका छन्।

बिपी कोइरालाको जन्म १९७१ भदौ २४ गते (सेप्टेम्बर ८, १९१४) बनारसमा भएको थियो।उनी नेपालमा संसदीय प्रजातन्त्रका प्रणेता थिए। साहित्यकार, राजनीतिज्ञ र चिन्तकका रूपमा उनले नेपाली जनमानसमा गहिरो छाप छोडे। प्रजातन्त्र, मानव अधिकार, प्रेस स्वतन्त्रता र सामाजिक समावेशिताका पक्षमा उनले आवाज उठाए। तर उनको जीवन संघर्षमय रह्यो। कैयौँपटक जेल बसे, राजनीतिक षड्यन्त्र सहे, तर आदर्श नछाडे। उनको निधन २१ जुलाई १९८२ मा फोक्सोको क्यान्सरले काठमाडौँमा भयो। उनको मृत्युले नेपाली राजनीतिमा विवेकशील नेतृत्वको अभाव सिर्जना गर्‍यो।

त्यस्तै, पुष्पलाल श्रेष्ठको जन्म १९८१ पौष १९ गते (जनवरी २, १९२४)मा भयो। उनी नेपालका कम्युनिष्ट आन्दोलनका संस्थापक थिए। समाजवाद, समानता र वर्गहीन समाज निर्माणका लागि उनले आफ्नै जीवन आहुति दिए। उनले कम्युनिष्ट आन्दोलनलाई सांगठनिक रूपमा मजबुत बनाउँदै शिक्षा, श्रम र क्रान्तिलाई जोड्ने काम गरे। २२ जुलाई १९७८ मा नयाँ दिल्लीमा उनको असामयिक निधनले वाम आन्दोलनलाई गम्भीर चुनौती दियो।

आज जब हामी यी दुई नेताको जन्म र मृत्यु सम्झिरहेका छौँ, उनीहरूको विचार र सपना अझै अधुरा छन्। जन्मजयन्ती र पुण्यतिथिका अवसरहरू हामीलाई केवल सम्झनाको क्षण होइन, प्रेरणा र आत्ममूल्यांकनको घडी हुन्। यिनको आदर्शलाई व्यवहारमा उतार्न सक्यौँ भने, त्यो नै उनीप्रतिको सच्चा श्रद्धाञ्जली हुनेछ।