वैदेशिक रोजगारी मात्रै रोज्छन्, तर अधिकांस समस्यामा
सुखड (कैलाली) । कैलालीको घोडाघोडी नगरपालिका वडा नम्बर २, चितलपुरका दमन बम रोजागरीका लागि मलेसिया गएको आउँदो फागुनमा तीन वर्ष पुग्दैछ । तर, तीन वर्षको अवधिमा उनले न त पहिले भनिएजस्तो काम नै पाएका छन्, न तलवसुविधा नै । उनकी श्रीमति सोनु भन्छिन्– ‘डेढ लाख रुपैयाँ ऋण सापट गरेर मलेसिया जानुभयो, तर राम्रो काम र तलब नपाएका कारण यता जग्गा बेचेर ऋण तिरे ।’ 
दमन यसअघि भारतमा रोजगारी गर्दथे । सोनुका अनुसार मामाको छोराले मलेसियामा राम्रो कमाई हुन्छ भनेर कर गरेर पठाएका हुन् ।
सोनुका अनुसार दमनलाई उनकै मामाको छोराले वैदेशिक रोजगारीमा पठाएको हो । उनले डेढ लाख रुपैयाँ मामाको छोरालाई नै बुझाएका थिए । दमनलाई मासिक ४० हजार (नेपाली रुपैयाँ) तलब दिने बताइएको थियो । उनी श्रीमति सोनु भन्छिन्– ‘उहाँ मलेसिया पुगेपछि अर्कै काममा लगाइएछ । उहाँले त्यो कम्पनी छोडेर अर्कै ठाउँमा जानु भएछ ।’
केही सयम कामको खोजीमा भौतारिएका दमनले अहिले गैरकानूनी ढंगले काम गरिरहेका छन् । तर, त्यहाँ पनि दमनले सोचे जस्तो काम र तलब सुविधा पाउन सकेका छैनन् । नयाँ कम्पनीले उनलाई एक हजार पाँच सय तलब दिने भने पनि पाँच सय कटाउने गरेको छ । ‘राम्रो कमाउने आशमा मलेसिया जानु भयो’ सोनुले भनिन्– ‘तर थोरै तलबमा काम गर्नु परेका कारण यता मलाई घर परिवार चलाउन पनि धौधौं हुने गरेको छ ।’ उनका श्रीमानले मासिक एक हजारबाट चार/पाँच सय मात्रै जोगाउने गरेका छन् । जसोतसो तीन वर्ष काटेका दमन अहिले घर फर्किन खोजिरहेका छन् । ‘उहाँ घर फर्किन खोजिराख्नु भएको छ, तर उहासँग पार्सपोर्ट छैन’ उनले भनिन्– ‘घर फर्काउन म सकदो प्रयास गरिरहेकी छु ।’
चितलपुरकै लोकेन्द्र जोशी पनि मलेसिया गएको साढे तीन वर्ष भइसकेको छ । उनकी श्रीमति रत्नाका अनुसार उनी अहिले परिवारको सम्पर्कका रहेका छैनन् । ‘विदेश गएको एकडेढ वर्षसम्म त उहाँले नियमित रूपमा फोन गर्नु हुन्थ्यो, चार लाख रुपैयाँ पनि घर पठाउनुभयो’ रत्नाले भनिन्– ‘त्यसपछि उहाँले पैसा पनि पठाउन छोड्नुभयो, फोन पनि गर्नुहुन्न ।’
लोकेन्द्रका बुबा अहिले भारतमा रोजगारी गरिरहेका छन् । उनकै कमाईबाट रत्नाको घरपरिवारको गुजारा भइरहेको छ ।
चितलपुरकै दुर्ग भण्डाराको कथाव्यथा पनि यस्तै छ । साढे तीन वर्षअघि रोजगारीका लागि मलेसिया गएका दुर्गा पनि अहिले मलेसियामा अवैध रूपमा बसिरहेका छन् । उनकी श्रीमति करुणाले भनिन्– ‘छोरीज्वाइको माध्यमबाट भिसा लगाएर उहाँ मलेसिया पुग्नु भयो । एउटा बिस्कुट कम्पनीमा काम पाउनुभयो । तर मासिक तलब आठ सय मात्र रहेछ । जसोतसो दुई वर्ष त्यही कम्पनीमा काम गर्नुभयो । घरमा पनि कहिलेकाही पैसा पठाउनुहुन्थ्यो । बिस्तारै घरमा पैसा पठाउन छोड्नु भयो र फोन आउन पनि बन्द भयो ।
करुणाका अनुसार दुर्गले दुई वर्षपछि सो कम्पनी छोडेर अवैध तरिकाले लुकेर काम गर्न थाले । अहिले उनी घर आउने प्रयासमा छन्, तर पासपोर्ट र अन्य आवश्यक कागजपत्र नभएका कारण समस्या भइरहेको छ ।
घोडाघोडी नगरपालिका वडा नम्बर २ चितलपुरमा करिब दुई सय घरधुरी रहेका छन् । यो गाउँका धेरै पुरुष रोजगारीका लागि मलेसिया तथा खाडी मुलुक गएका छन् । खाडी मुलुक जान नसकेकाहरू भारतका विभिन्न शहरमा रोजगारी गरिरहेका छन् ।
सो गाउँका कला बिष्टका छोरा रणबहादुर २५ वर्षदेखि सम्पर्कबिहीन अवस्थामा छन् । रोजगारीका लागि पहिलो चोटी भारत गएका रणबहादुर डेढ वर्षपछि घर फर्किए । घर आएर विहे गरेको एक वर्षपछि पुन: रोजगारीका लागि भारत गएका रणबहादुर त्यसपछि सम्पर्कबिहीन बनेको उनकी आमा कलाले बताइन् ।
