आज विश्व औंलो दिवस

धनगढी । विश्व औंलो दिवस आज विभिन्न कार्यक्रम सहित मनाईदै छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनले सन् २००८ देखि २५ अप्रिलका दिन “विश्व औंलो दिवस” मनाउने घोषणा गरेको थियो ।
‘सदाका लागि औंलोको अन्त्य गरौं’ भन्ने नाराका साथ यस वर्ष यो दिवस मनाइदै छ । दिवसका अवसरमा जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय, कैलालीले औंलोको उच्च जोखिममा रहेको साविक गोदावरी गाविसमा जनचेतनामूलक कार्यक्रम आयोजना गर्ने जनाएको छ ।
सो कार्यालयले सोमबार एक प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै गोदावरीका सबै वडा औंलोको उच्च जोखिममा रहेकाले विभिन्न कार्यक्रम आयोजना गरिने उल्लेख गरेको छ ।
कैलालीमा कुल जनसंख्याको २९ प्रतिशत औंलोबाट प्रभावित छन् । कैलालीका १२ गाविसमा औंलोको उच्च जोखिम रहेको छ । भने १४ गाविसमा मध्यम जोखिम रहेको छ ।
त्यस्तै, २६ वडा उच्च जोखिममा र ७५ वडा मध्यम जोखिममा रहेका छन् । कैलालीमा पछिल्लो समय औंलोको बिरामी संख्या घट्दै गए पनि आयातित औंलोका विरामीको संख्यामा बृद्धि हुँदै गरेको जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय कैलालीको तथ्यांकले देखाएको छ ।
कैलालीमा आर्थिक वर्ष ०७०/७१ मा ४६ प्रतिशत, ०७१/७२ मा ४९ र ०७२/७३ मा ५५ प्रतिशत रहेको छ । जिल्लामा क्रमश: ५४, ५१ र ४५ प्रतिशत स्थानीय औंलोको बिरामी रहेका छन् ।
प्रदेश नम्बर ७ (सुदूरपश्चिमाञ्चल) को कैलाली, कञ्चनपुर, डडेल्धुरा र बैतडी औंलोको उच्च जोखिममा छ ।
औंलो नेपाल सरकारको प्राथामिकतामा पर्ने जनस्वास्थ्य समस्या हो । हालसम्म पनि वर्षेनी करिब एक हजार जति प्रयोगशाला प्रमाणित औंलो रोगी भेटिने गरेको कैलाली वरिष्ठ जनस्वास्थ्य प्रशासक टंक चापागाईले बताए ।
औलो रोग संक्रमित पोथी एनोफिलिज लामखुट्टेको टोकाईबाट लाग्दछ । यस रोगबाट गर्भवति महिला तथा पाँच वर्ष मुनिका बालबालिका बढी जोखिममा हुन्छन् । संसारमा पाइने औलो परजीवीमध्ये दुई परजीवीहरू, प्लाज्मोडियम फाल्सिपेरम र प्लाज्मोडियम भाइभेक्स जातको परजीवी मात्र नेपालमा पाइन्छ । यी दुईमध्ये प्लाज्मोडियम फाल्सिपेरम गराउने औलोरोग बढि कडा र खतरनाक हुन्छ । यो नेपालको जम्मा औंलो संख्याको १७–२० प्रतिशत मात्र पाइने उनले बताए ।
सरकारले औंलो कार्यक्रमको रणनितीक योजना सन् २०१४–२०२५ अनुसार सन् २०२६ भित्रै राष्ट्रलाई औंलो उन्मुलन क्षेत्र घोषणा गर्ने रणनीति तयार पारिसकेको उनले बताए । सरकारले रणनीतिअनुसार औंलो प्रभावित क्षेत्रलाई सन २०१८ भित्र शून्यमा झार्ने लक्ष्य लिएको छ ।
औंलो निवारण लागि विश्व स्वास्थ्य संगठनले प्रमाणित गरेको कीटनाशक विषादियुक्त झुल नि:शुल्क वितरण, कीटनाशक विषादी छिड्काउ, जनपरिचालन, गुणस्तरीय प्रयोगशाला, औंलो निदान गर्ने शिघ्र निदानका सामग्रीहरू, गुणस्तरीय औषधिहरू, औंलो रोगीको खोज पड्ताल र औलो रोगीको व्यवस्थापन यो रणनीतिका आधारभूत कुराहरू रहेको वरिष्ठ जनस्वास्थ्य प्रशासक टंक चापागाईले बताए ।
देशको सम्पूर्ण भागमा ‘कोआर्टीम’ नामक औलोको औषधी वितरण र यसको अनुगमन, विषादीयुक्त झुल वितरणमा निरन्तरता, नेपाल भारत बीचको खुला सीमाना र बढि आयातीत औंलो बिरामीहरू बढ्दै जानु, औषधीको प्रतिरोध क्षमतामा बृद्घि, शुक्ष्मदर्शक यन्त्रको भन्दा औलोको शिघ्र परीक्षण सामग्रीको प्रयोग बढि र आवश्यक कानुन, समन्वय तथा जनसहभागीताको अभाव आदि मुख्य चुनौति रहेको उनले बताए ।