इजरायल घट्ना, कोरिया र छिमेकी चीनको खुनमिङ यात्रा (फोटो फिचर सहित)
इजराइलमा हमासको आक्रमण भएर १० नेपालीले समेत ज्यान गुमाएको बेला असोज २१ गते म चीन यात्राको अन्तिम तयारीमा थिए । त्यही कारण सुदूरपश्चिम प्रदेशका समेत सो आक्रमणमा पर्दा पनि मैले समाचारको काम गर्न सकिन । साथीहरुलाई त्यसको समाचार गर्न भनेर म यात्राको तयारीमा लागे ।
नौ बजे त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल पुग्ने साथीहरुको सल्लाह अनुसार विमानस्थल पुगियो । दुर्भाग्य नेपालका एक अध्यागमन अधिकारीले गरेको व्यवहार यादगार रह्यो । ती अधिकारीले रिसाएकै भावमा मेरो विस्तृत विवरण सोधे । पेशाको बारेमा सोध्दा नि मैले पत्रकार भने तर नि उनको व्यवहार मेरो मनोवल कसरी गिराउने भन्नेमै केन्द्रीत थियो ।
मलाई लाग्यो केही दिनलाई अर्को देश हिँडेको मलाई त ती अधिकारीले त्यस्तो व्यवहार गरे भने मजदूरीका लागि विदेश यात्रामा गएकालाई झन कस्तो व्यवहार गर्छन होला । अर्का सिकारु अधिकारीले त हाम्रो समूहमा रहेका सुरक्षा अधिकृतलाई निक्कै बेर (मलाई भन्दा बढी ) दुःख दिए ।
हामी चीनको गोञ्जाओका लागि चाइना साउथअर्न एअरलाइन्स चढ्ने गरेर हिडिरहदा नेपाल एअरलाइन्सको मलेसिया उडान रद्ध हुँदा फर्किरहेका नेपालीको करुण दृश्य पनि देख्नु परेको थियो । मलिन अनुहारमा उड्ने बेला फर्किनु पर्दा कामका लागि मलेसिया हिडेका नेपालीको अनुहार मलिन हुनु स्वभाविक पनि थियो, केही आक्रोसित थिए ।
हामी भने निर्धारित समयकै राति १२ बजे गोञ्जाओका लागि उड्यौ । जहाजमा बसेपछि मेरो छेउका नेपाली जस्तै लाग्ने अनुहार बोलीचाली शुरु गरे । उनी म्याग्दीका भक्तबहादुर मगर रहेछन । लामो समयदेखि काममा लागि दक्षिण कोरिया बस्दै आएका उनी फेरि कोरिया जाँदै थिए । उनी इजराइलको घट्नाबाट म जस्तै दुखी देखिन्थे । उनको कुराबाट थाहा लाग्यो दक्षिण कोरिया पनि कुन दिन उत्तर कोरियाको निशानामा पर्छ । अनि हामी नेपालीले पनि दुःख पाउनुपर्छ । उनी भन्थे उत्तर कोरियाका शासक सन्काहा छन् कतिबेला के गर्छन भन्न सकिन्न । अनि फेरि आफै जवाफ दिन्थे अमेरिकी सेना दक्षिण कोरियामै बस्छ, सुरक्षामा कायम होला नै ।
अर्कोतिर गोञ्जाओहुँदै अष्ट्रेलिया जानेहरु पनि त्यो जहाजमा थिए । हामी नेपाली विदेश जान कति बाध्य छौ भन्ने अवस्था त्यो जहाजमा प्रष्ट देखिन्थ्यो । एउटा महिला छ महिना जस्तो लाग्ने बच्चा बोकेर अष्ट्रेलिया जाँदै थिइन । उनको त्यो बच्चा यात्राभर रोइरहदा सबै यात्रुको ध्यानाकर्षण भएको थियो । नेपालमा राम्रो अवस्था भएको भए ती महिला बच्चा रुवाइरुवाइ किन अर्काको देश जान्थिन होला । त्यो जहाजमा शतप्रतिशत जस्तो सबै पाँच सय बढी नेपाली यात्रुहरु थिए । संसारभर जतासुकै जानका लागि गोञ्जाओ महत्वपूर्ण रुट भएकोले धेरै यात्रीहरु गोञ्जाओबाट हिड्ने गर्छन ।
निर्धारित समयमै साढे चार घण्टाको यात्रापछि हामी गोञ्जाओ पुग्यौ । चीनबाट सिक्नु पर्ने महत्वपूर्ण कुरा एअरपोर्टबाट अगाडि बढ्दा मोवाइलबाट हेल्थ सम्वन्धी आफ्नो स्वघोषणा स्क्यान गरेर मात्र हिड्नु पर्ने हुन्छ । नेपालले यस्ता सहज काम कहिले गर्ला कुन्नी ।
२०१४ मा समेत गरेर गोञ्जाओ एअरपोर्ट मैले चौथो पटक प्रयोग गर्दे थिए । त्यो विशाल एअरपोर्ट अझै बन्दै रहेछ । संरचना र एअरपोर्टको ग्राउन्ड थपिदै थियो । गोञ्जाओ एअरपोर्टमा अच्चम त के भयो भने एक जना हाम्रो साथीको हातेझोलाको ज्यामितिय बक्समा कैसी रहेको पत्ता लाग्यो । हामी गोञ्जाओबाट खुनमिङ उड्नै लाग्दा विमानस्थलका कर्मचारीले हाम्रो साथीको हातेझोला खानतलासी गरे । उनले कैची छ भन्दा हामीलाई विश्वास लागेन, हामीले झोला खोल्न दिएपछि उनले कैची देखाए । हातेझोलामा कैची हुनु सुरक्षा हिसावले गम्भीर कुरा हो तर हाम्रो काठमाडौ विमानस्थलमा त्यो देखिएन । हाम्रो र चीनको सुरक्षा अवस्था कति फरक रहेछ प्रष्टै देखियो ।
ओहो सुन्दर खुनमिङ
असोज २२ गते गोञ्जाओबाटै सिधै खुनिमङ आइपुग्यौ । युनान
प्रान्तको खुनिमिङ चीनका प्रमुख शहरको सूचीमा १८ औ नम्बरमा छ । १८ औं नम्बरमा रहनु भनेको अरु १७ शहरभन्दा हरेक हिसावले पछाडि छ भन्ने पनि हो । तर यो शहर नेपाल त के मैले देखेका विश्वका केही चर्चित शहर भन्दा पनि कम लागेन । संस्कृति, भौतिक पूर्वाधार निर्माण, प्रकृति संरक्षण, कृषि कार्य, यातायात लगायतका हरेक दृष्टीकोणले यो शहर धनी, सुन्दर र सम्पन्न लाग्यो ।
सबैचन्दा चकित पार्ने कुरा त यहाँको ३८० किलोमिटर लामो फाङलुङ नदी सफा मात्रै बनाइएको छैन, रातको समयमा यो नदीका ठाउँमा प्रविधिले पानी माथि लगरे तल झारेर सप्तरंगी इन्द्रेणी बनाएर मनोरञ्जन दिन खोजिएको छ । यो नदीका दुबैतिर आवतजावत गर्न सहज बनाइएको छ । नदीका छेउछाउमा मनोरञ्जनस्थल बनाइएको छ ।
अर्को आश्चर्य त के भने यहाँ प्लाष्टिक प्रतिवन्ध लगाएको छैन तर पनि शहरमा प्लाष्टिक लगायतक फोहरका थुप्रोहरु कतै देखिदैनन् । हाम्रा शहरमा प्लाष्टिक प्रतिवन्ध लगाइएको छ तर फोहोरा उस्तै छ । यहाँ भने जताततै सरसफाइ छ । सडक र शहर सफा छन् तर कतिबेला कसरी सफा गरिन्छ त्यो हेर्न र बुझ्न भने सकिएन । सडकमा पैदल हिड्ने, सामान्यखालका साइकल, मोटरसाइकलदेखि ठूला सवारी साधन चल्ने ठाउँ छुट्टाइएको छ । नेपालीलाई गज्जव लाग्ने कुरा त सडकका छेउछाउमा चार्जिङ हुने साइकल, स्कुटर राखिएको हुन्छ । त्यहाँ चिनियाँ मुद्रा तीन युआन मोवाइलबाट तिरेर आफू जहाँ जाने हो त्यहाँ लैजान सकिन्छ र त्यही छोड्न सकिन्छ त्यो साधन फेरि अरु कसैले त्यसरी नै भुक्तानी गरेर आफ्नो यात्राका लागि लैजान सक्छ ।
हाम्रोमा रुख जोगाउने भन्ने तर सकेसम्म बढी मास्ने चलन छ तर यहाँ ठूला रुख ल्याएर रोप्ने, टेको दिएर जोगाउने प्रचलन छ । यद्यपी २०१४ मा गोञ्जाओमा ठूलाठूला रुखको बृक्षारोपण गरेको देखेको थियो । त्यसको तुलनामा खुनमिङमा सानासाना रुखमा टेको दिएर बृक्षारोपण गरेको र ढल्न लागेकोलाई पनि टेको दिएर जोगाउन जोगाउन खोजिएको छ । यहाँ सकेसम्म घर र सडकमा रहेका रुख जोगाउने प्रयास गरिएको छ । सडकले रुख मासिन्छ भनेर सडकको तह बढाइएको हुन्छ । हाम्रो देशमा न त रुख जोगाउने भित्री चाहना कसैको छ न त सडकमा रुख लगाउने तरिका थाहा छ न त सडकमा व्यवस्थित फुटपाथ बनाउन सक्ने उपाय छ । खुनमिङ आकासबाट हेर्दा जंगल हो कि जस्तो लाग्छ तर त्यहाँ जंगल भित्र घरैघर रहेछ् । चिनियाँहरुले खाली ठाउँ भेटे कि रुख र खेती लगाइ हाल्ने रहेछन् ।
खाने परिकार पनि यहाँ महत्वका साथ बनाइएको हुन्छ । एउटै बस्तुबाट पनि थरीथरीका पकवान बनाइएको हुन्छ । हो शाकाहारी खान खानेका लागि भने निक्कै कठिन छ । जस्तो हाम्रो नेपाली समूहमा रहेकामध्ये आधा चार जना शाकाहारी खाना खाने साथीहरु छन् ती सबैले मुस्किलले मात्र मासु र अण्डा नहालेको खाने कुरा भेटाउछन् ।
युनान इन्टर नेशनल सेन्टरको इकोनिमिक्स एण्ड टेक्नोलोजी एक्सचेन्जमा हामीलाई संस्कृति, परम्परा, इतिहास, कृषिको विकास, कृषि उद्योग र बजारीकरण बारे जानकारी मात्र दिइने गरेको छैन, विभिन्न देशका २५ जनालाई स्थलगतरुपमा कफि उद्योगदेखि, पछाडि परेका अल्पसंख्यकका संस्कति, परम्परा संरक्षण गरेका क्षेत्र पनि देखाइने गरिएको छ ।
पछाडि परेका अल्पसंख्यकको संरक्षण गरेको बस्तीमा हाम्रो नेपालकै जस्तो पछाडि परेको वर्गकै जस्तै लाग्ने नृत्य, साँस्कृतिक झाँकी, घरहरु, विभिन्न ठोस तथा तरल पद्धार्थका खान्कीहरु, पोशाक, खेतीपाती गर्ने औजार, अन्धविश्वास कायम राख्ने धार्मिक अवस्था संरक्षण गरेर राखिएको छ ।
अल्पसंख्यकका संस्कति, परम्परा संरक्षण गरेको ठाउँमा बुद्ध मुर्तिलाई पनि नेपाल भन्दा भव्य तरिकाले राखिएको छ । तर हामीलाई गाइड गर्नेले पटकपटक बुद्ध भारतबाट आएको भनेपछि हामी तीन नेपालीले तीन पटक आपत्ति जनाएछौ ती गाइडले हामीसंग माफी पनि मागिन । तर यसमा गाइडको भन्दा पनि हामी नेपालीकै गल्ती हो जस्तो लाग्छ नेपाली र नेपाल सरकारले बुद्धलाई नेपालमा जन्मेका हुन भनेर संसारभर चिनाउन विभिन्न देशका दुतावास मार्फत वा छुट्टै तरिकाले प्रयास गर्नुपर्छ ।
यसैबीच शुक्रबार नै संसारकै ठूलो दावी गरिएको अद्भूत फुल लगायतका सामाग्री भएको विशाल फुल बजार पनि घुम्न पाइयो ।
