प्राकृतिक तालतलैया– स्थानीय तहहरूको मुख्य आयस्रोत

धनगढी । कैलालीको भजनी नगरपालिकाको मुख्य आन्तरिक आयस्रोत बनेको छ– प्राकृतिक ताल । भजनी नगरपालिकाभित्र २५ वढी प्राकृतिक ताल रहेका छन् । तर, नगरपालिकाले अनुमान गरे अनुसार तालहरूबाट आम्दानी भने प्राप्त हुनसकेको छैन ।

नगरपालिकाका राजश्व शाखाका अधिकृत रेखा चौधरीले भनिन्– गत आर्थिक वर्ष २०७६/७७ मा प्राकृतिक तालबाट ९५ लाख रुपैया राजश्व संकलन हुने अनुमान गरिएको थियो, तर ४५ लाख रुपैया मात्र उठ्यो ।

उनले चालू आर्थिक वर्ष प्राकृतिक तालहरुबाट एक करोड रुपैया राजश्व संकलन हुने अनुमान गरेको बताइन् । उनले भनिन्– स–साना तालबाट बढी राजश्व संकलन भइरहेको छ ।
कैलारी गाउ“पालिकामा पनि २३ वटा प्राकृतिक ताल रहेका छन् । कैलारी गाउँपालिकाका अनुसार प्राकृतिक तालहरुबाट गत आर्थिक वर्ष २०७६/०७७ मा ७९ लाख ९८ हजार सात सय ५२ रुपैया“ राजश्व संकलन भएको थियो । गाउँपालिकाका प्रशासन तथा जिन्सी शाखा अधिकृत सोमप्रसाद चौधरीले भने– यस वर्ष हामीले प्राकृतिक तालबाट ६० लाख रुपैया आम्दानी हुने अनुमान गरेका छौं । तर, अहिलेसम्म ९५ हजार रुपैया“मात्र संकलन भएको छ ।

भजनी नगरपालिका र कैलारी गाउ“पालिकालगायतका स्थानीय तहले बसन्ता कोरिडोरमा रहेका ताल माछापालनका लागि ठेक्का दि“दै आएका छन्् । जिल्लाका ढोंग्रहवा, नुक्ली, तलबेलुवा, बन्जरिया, रखौना, जम्नेहटा, चम्रैया, सोनिया, रुपियालगायत सबै तालमा माछापालन हुने गरेको छ ।

ताल सुक्दै

भजनी नगरपालिका वडा नम्बर ३ स्थित भगरहिया ताल र ५ स्थित पिप्रहवा ताल सुकेर खेतीयोग्य जमिनमा परिणत भएको छ ।

खैलाडस्थित झन्डै ८० हेक्टरमा फैलिएको लौकाहा भौकाहा, ४० हेक्टरमा फैलिएको सोनिया, ६० हेक्टरमा फैलिएको घोडताल र रतनपुरस्थित ३५ हेक्टरमा फैलिएको खौरहवा ताल पहिलेको तुलनामा धेरै खुम्चिएका छन् ।

स्थानीय तहले प्राकृतिक तालहरूलाई माछापालनका लागि ठेक्का दिन थालेपछि कैलालीमा रहेका प्राकृतिक तालमा असर परेको संरक्षणकर्मी विजयराज श्रेष्ठ बताउँछन् । ‘प्राकृतिक तालहरूको प्राकृतिक रूपमै संरक्षण गर्नुपर्नेमा माछापालनका लागि ठेक्कामा दिई अप्राकृतिक रूपमा दोहन हुनाले तालहरू सुक्दै गएका हुन्,’ उनले भने, ‘कैयौं तालको अस्तित्व समाप्त भएको छ ।’