सुकुम्बासी बस्ती बन्यो उद्यमी

धनगढी । धनगढी उपमहानगरपालिका वडा नम्बर १४ खुटियाटोलकी बिजन्ती चौधरीसंग घरबासका लागि एक कठ्ठा ऐलानी जमिन मात्रै छ । उने २०४६ सालमा लालपुर्जा पाए पनि अहिलेसम्म जग्गाको मान्यता पाएका छैनन् ।

आफन्नो नाममा जग्गा नभए पनि उनले अरुको जमिन भाडामा लिएर भए पनि राम्रो आम्दानी गरिरहेकी छिन् । उनले केराखेती गरिरहेकी छिन् ।
उनले छ वर्षदेखि पाँच विघा जमिन भाडामा लिएर केराखेती गर्दै आएकी छन् । त्यस्तै, उनले बेतबाँसका सामग्री पनि उत्पादन गर्दै आएकी छिन् । उनलाई परिवारका सदस्यहरूले पनि केराखेती र बेतबाँसका सामग्री उत्पादनमा सहयोग गरिरहेका छन् ।
विजन्ती जस्तै खुटिया टोलका सबै सुकुम्बासी परिवारहरू केरा, बगर तरकारी खेती, बेतबाँस, सिलाई, साइकल मर्मत लगायतका उद्यममा व्यस्त छन् । खुटिया टोलका रामप्रसाद् चौधरीले पनि १३ वर्ष पहिले १० कठ्ठा जमीनमा केरा खेती शुरु गरेका थिए । हाल उनले टिस्युकल्चरबाट केराको बेर्ना उत्पादन गर्न थालेको छन् । उनले केरा खेतीबाट आम्दानी गरेर फूलवारीकै डी गाउँमा दुई कठ्ठा जमीन जोडेर त्यही जमीनमा टिस्युकल्चर गर्दै आएका छन् ।
रामप्रसादले सरकारबाट ऐलानी जमीन भएका किसानले अनुदान पाउन नसकेको बताए । उनले अधिकांश परिवारले जमीन भाडामा लिएर केरा खेती र बगर तरकारी खेती गरिरहेको बताए । सो टोलका केही परिवारले तत्कालीन मनमोहन अधिकारी नेतृत्वको सरकारले जग्गाको लालपुर्जा पाए पनि अहिलेसम्म कुनै पनि लालपुर्जाले सरकारी मान्यता पाउन सकेका छैनन् ।

सोही टोलीकी कल्पना चौधरीले पनि पाँच विघा जमीन भाडामा लिएर खेराखेती गरिरहेकी छन् । उनले केरा खेतीबाट आम्दानी भए पनि बजारमा लगेर बेच्न समस्या रहेको बताइन् । उनले केराबाट विभिन्न परिकार बनाएर बेच्ने प्रविधि र सीप आवश्यक रहेको बताइन् । ‘वर्षामा चारैतिरबाट बाढी आउँछ’ उनले भनिन्– त्यसबेला पाकेका केरा बजार लग्न सकिदैन ।
सरकारबाट किसानका लागि कृषि अनुदान आउने गरेको भए पनि आफूहरूले त्यसबारे थाहा नपाएको बताउँदै उनले केरा प्रशोधनका लागि प्रविधिहरू अनुदानमा दिन र त्यसको तालीम आवश्यक रहेको बताइन् ।
खुटिया टोलमाा गठन गरिएको लक्ष्मी महिला कृषक समूहकी अध्यक्ष प्रमिला चौधरीले आफूले एक विघा जमीन भाडामा लिएर केराखेती गरिरहेको बताइन् । उनले केरा खेतीसंगै गाउँमै कटाईसिलाईको काम पनि गर्दै आएकी छन् । उनले खुटिया टोलका सबै सुकुम्बासी परिवार कुनै न कुनै उद्यम गरिरहेको बताउँछिन् । ‘हाम्रो यो सुकुम्बासी बस्ती, उद्यमी बस्ती भइसकेको छ,’ उनले भनिन– कुनै एक उद्यम नगर्ने कुनै परिवार छैन । हाम्रो टोलमा केराखेती, बगरमा तरकारी खेती, बेतबाँसको सामान बनाउने र कटाई सिलाईको काम गर्ने धेरै छन् ।’