विश्व नेपाली साहित्य महोत्सवमा असल नेताको खोजी

धनगढी । “अहिलेको समय सफल वा बलियोभन्दा पनि असल नेताको खोजीको हो, इमान्दार, त्यागी, दूरदृष्टिसहितको सक्षम नेताको आवश्यकता हो” विश्व नेपाली महोत्सवको पा“चौ दिन कार्यक्रमस्थलमा दर्शकको थामिनसक्नु उपस्थितिमा असल नेताको खोजीबारे गम्भीर चर्चा भयो ।
साहित्य महोत्सव उत्तरार्धमा आइपुग्दा दर्शकको घुइचो झन् बढ्दै गएको छ । आइतबार विभिन्न शिर्षकमा आठ वटा साहित्य सत्र भए । “विद्वताले नधानेको राजनीति” मा बहसका लागि नेपाली राजनीतिका वौद्धिक व्यक्तित्वका रुपमा स्थापित डाक्टर बाबुराम भट्टराई र प्रदीप गिरीको एउटै निष्कर्ष रह्यो– अहिलेको नेतृत्व समयको आवश्यकता र आकांक्षा पुरा गर्न सक्षम छैन, त्यसैले इमान्दार, सक्षम र त्यागी नेतृत्व आउनै पर्दछ ।
डेढ घन्टाबढि चलेको अन्तर्संवाद अवधिभरी सभास्थलमा उपस्थित दर्शक निकै एकाग्र भावले बहस सुनिरहेका थिए । अन्तर्संवादको सहजीकरण गरिरहेका चर्चित पत्रकार विजय कुमारले राजनीति, विद्वता, अहिले आवश्यक भएको ज्ञान, राजनीति धान्ने तत्व, विश्व राजनीति परिवेश र नेपाली राजनीतिको यात्रा, राजनीतिक दर्शन र विचार, आजका नेतृत्व र समाज, नेपाली राजनीतिका वर्तमान चुनौति आदि विषयको उठान गरिरहे ।
“विश्व इतिहासमा महान राजनीतिक दार्शनिक वा विचारकले सत्ताको नेतृत्व गरेको भेटिदैन, तर नेपालमा राजनीतिक नेता नै दार्शनिक रहेको पाइन्छ, हुनु के पर्दथ्यो वा हुनुपर्छ ?” विजय कुमारको प्रश्नमा राजनीतिक चिन्तक गिरीले भने– राजनीतिक विचारक र नेतृत्व एउटै हुनु पर्दछ । तर, समस्या के हो भने हाम्रा शिर्ष नेताहरूप्रायः नैतिक रुपमा स्खलन भएका छन् । त्यसैले स्पष्ट स्वप्नदर्शी, इमान्दार युगको आकांक्षा बुझने तथा सम्बोधन गर्न सक्ने नेता चाहियो । सिद्धान्तका लागि ज्यान नै अर्पण गर्ने खालको नेता चाहियो ।
बहस सलल बगिरह्यो । मञ्चमा वक्ताका रुपमा रहेका डाक्टर भट्टराई र गिरी तथा सहजीकरण गरिरहेका विजय कुमारबीचको बहसका हरेक शब्द दर्शकदिर्घाका प्रत्येक अनुहार मनमष्तिष्कमा सुरक्षित राख्न खोजिरहेको प्रतित हुन्थ्यो ।
नेपालका गिनेचुनेका बौद्धिक नेतामा गनिएका डाक्टर भट्टराईले नेपाल सहित विश्वभरीको पछिल्लो राजनीतिक प्रवृत्तिबारे चर्चा गरे । “हाम्रा वर्तमान प्रधानमन्त्री प्रश्न गर्ने व्यक्तिलाई कोट काट्ने मुसाको संज्ञा दिनहुन्छ । निकै अचम्म लाग्छ, उहाले अहिलेको समाजमा आइरहेको परिवर्तनलाई बुझ्नै सक्नु भएको छैन ।
“नेपालमा राजनीतिक सबैभन्दा ठूलो उद्योग हो भन्ने विश्लेषण हुने गर्छ नि ?” बहसमा प्रश्न थपियो । डाक्टर भट्टराईले ब्याख्या गरे– हो नेपालका सन्दर्भमा कहिलेकाही यस्तै आरोप लाग्ने गरेको छ । तर, राजनीति भनेको मिसन नै हो, जुन भोलियन्टर हुन्छ । अहिले नेपाली राजनीतिमा देखिएको विकृत प्रवृत्ति हो ।
उनले थपे– अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्प, बेलायती प्रधानमन्त्री जोनसन, भारतीय प्रधानमन्त्री मोदी, नेपाली प्रधानमन्धी ओली, चिनिया राष्ट्रपति सी सबै एउटै श्रेणीका हुन् । यिनीहरूले अहिलेको सामाजिक परिवर्तन र मानसिकता तथा आकांक्षाको सम्बोधन गर्न सक्दैनन् ।
बहसमा “बैश्य युग”को प्रसंग चल्यो । राजनीतिक चिन्तक गिरीले जोडे– आफ्नो सामान सकेसम्म महंगोमा बिक्री हुनुपर्ने र अरुको सामान सकेसम्म थोरै मुल्यमा किन्न पाउनुपर्ने खालका मानसिकता राजनीतिमा पनि पसेको छ । डाक्टर भट्टराईले थपे– अहिले जहातही पु“जीवादको अवस्था छ । यसरी राजनीतिक संग्लो हुनसक्दैन ।
“त्यसो भए के हुनुपर्छ त ?” विजय कुमारले बहसको बिट मार्न खोजे । डाक्टर भट्टराई र गिरीको निष्कर्ष थियो– राम्रो राजनीति बनाउने हो भने राम्रो मष्तिष्क, इमान्दार र असल चरित्रका व्यक्ति राजनीतिमा आउनै पर्दछ । स्वप्नदर्शी नेतृत्व चाहिएको छ । अब अहिलेको राजनीतिक नेतृत्वले आलोपालो गरेर आफै सरकार चलाउने धृष्टता त्यागेर राजनीतिक नेतृत्वको पुस्तान्तर गर्न तत्पर हुनै पर्दछ ।